Antropologia kultury, ćwiczenia, 15.12.10

Erikssen – norweski antropolog. Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji. Trafna, chociaż forma bardziej popularnonaukowa.

W każdą lukę w naszym życiu wlewają się informacje. Informacja w dzisiejszych czasach bardzo szybko traci wartość. Każda luka zapełniana chłamem. Selekcja informacji należy do selektorów, ale są one słabe, gdyż pracują w wielkim pośpiechu. Dziennikarze, w związku z tym, pracują byle jak.

Spiętrzenie – brak bezpośredniego doświadczenia.

Ciało

Kępiński – choroba jest zaburzeniem porządku relacji. Człowiek dla niego jest wielowymiarowy. Jeśli któryś z porządków jest zaburzony, mamy chorobę. Jest to antropologiczne podejście do choroby. Kępińskiego interesowały choroby psychiczne. Początek jego pracy – doświadczenie z więźniami obozów koncentracyjnych.

Pierwszy tekst – o ręce i twarzy. Mówi, że twarz jest naga, można z niej uzyskać szczery komunikat. Twarz jest najtrudniejsza do opanowania, mało kontrolowalna. Nie możemy jej poddać dyscyplinie. Ale czy to oznacza, ze jest szczera? Twarz nie jest szczerym wyrazem tego, co odczuwamy, ale jest maską roli społecznej. My siedzący teraz w Sali – na naszych twarzach powinno się malować: życzliwe zainteresowanie. Nie można pokazać: znudzenia i abnegacji. Każdy student ma jakieś maski. Jeśli chodzi o wykładowcę także konwencję powinny być zastosowane: maska opanowania, panowania intelektualnego nad tematem, maska życzliwości, pewności siebie. Są pewne zawody, w których ta maska jest ogromnie ważna – lekarz, policjant, znacznie bardziej niż nauczyciel. Każdy z nas używa konwencji, w zależności od roli społecznej. W samotność także – nie ma nic naszego, naturalnego, spontanicznego. Wyobrażenie siebie w jakiejś konwencji wpływa na „maskę”.

Świadkowie Jehowy – test na prawidłową rozmowę – oceniane : pewność, równowaga, wygląd zewnętrzny, życzliwość. Akcent znaczeniowy – zaakcentowanie zdania, które wskazuje na myśl. Uczucie – zapał. Serdeczność. Nie można, na przykład, mieć zarostu na twarzy.

Norbert Elias

Socjologia wiedzy - Socjologia wiedzy to nauka szczegółowa, która analizuje związki pomiędzy społecznymi warunkami powstawania wiedzy a jej treścią. 

Wiedzę umieszcza się w socjologicznym kontekście. Po prostu pokazuje się relatywny wymiar wiedzy społecznej. Socjologia wiedzy to coś szerszego niż socjologia nauki.

Procesy długiego trwania w historii kultury – zwłaszcza proces „cywilizowania się”. Przestrzeń zorganizowania kulturowego zagarnia coraz to nowe obszary naszego życia.

Homo sociologus – człowiek współzależności międzyludzkich.

Historia wycierania nosa – Elias – w średniowieczu wycierało się nos ręką, jadło się także rękoma. Ale były zasady – wycierało się nos ręką lewą, a jadło mięsiwo prawą. Chustki do nosa potem wprowadzono. Erazm z Rotterdamu – przyzwoite jest posiadanie chustki. Potem używanie chustki jest rzeczą powszechną, ale użycie ręki nie ginie. Kolejny zakaz – oglądania wnętrza chustki do nosa po użyciu.

Coraz to nowe zakazy, etapy, które zostają silnie uzewnętrznione.

Elias – pisze o zasadach konwenansu i kategoriach wstydu. Wstyd jest zjawiskiem kulturowym. Na plaży nudystów człowiek się wstydzi ubrania. Gdy chcemy przebywać dłuższy czas na plaży nudystów grzecznie jest się rozebrać. Osoba ubrana popełnia faux pas. Czego nie można na plaży nudystów a nie na normalnej plaży – nie wolno się gapić. Na piękność w bikini można się gapić, na nagą nie lub topless nie. Nie można lustrować swoich ciał. Tam, gdzie wszyscy są rozebrani erotyka zanika. Ponieważ jest to nie-erotyczne miejsce, pary nie mogą się całować. Prócz homoseksualistów, którym wolno.