[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Historicus - Twój Portal Historyczny
70 rocznica ¶mierci R. Dmowskiego
Autor: Edward
2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łom¿y zmarł po długiej
chorobie Roman Dmowski - przywódca obozu narodowego, główny ideolog
polskiego nacjonalizmu i współtwórca niepodległej Polski. Postaæ do
dzi¶ wywołuj±ca gor±ce spory i dyskusje. Roman Dmowski urodził
siê 9 sierpnia 1864 r. w Kamionku (obecnie w granicach Warszawy).
Uczêszczał do III Gimnazjum w Warszawie, w którym był współzało¿ycielem
tajnego kółka samokształceniowego. W 1886 r. uzyskał maturê i wst±pił
na Wydział Matematyczno-Fizyczny (sekcja nauk przyrodniczych)
Uniwersytetu Warszawskiego. W 1889 r. został członkiem "Zetu" - Zwi±zku
Młodzie¿y Polskiej oraz Ligi Polskiej.
¬ródło: PAP - Nauka w Polsce
Około 1890 r. rozpocz±ł współpracê z tygodnikiem "Głos". Brał
czynny udział w obchodach 100 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3
Maja, organizuj±c z tej okazji w Warszawie wielk± patriotyczn±
manifestacjê. W maju 1891 r. ukoñczył studia i uzyskał dyplom
"kandydata nauk przyrodniczych", odpowiadaj±cy doktoratowi.
Dziêki zapomodze z Kasy im. Mianowskiego kontynuował studia w
Pary¿u. Do stolicy Francji dotarł jesieni± 1891 r., zatrzymuj±c
siê wcze¶niej m.in. w Szwajcarii, gdzie poznał Zygmunta
Balickiego, którego przekonał do zmian w Lidze Polskiej. 12
sierpnia 1892 r., wracaj±c z Pary¿a, został aresztowany przez
policjê rosyjsk± podczas przekraczania granicy. Oskar¿ono go m.in.
o udział we wspomnianej manifestacji z 1891 r.
Nastêpnych piêæ miesiêcy spêdził w wiêzieniu ¶ledczym w
warszawskiej Cytadeli. 3 stycznia 1893 r. po wpłaceniu kaucji na
kilka miesiêcy opu¶cił wiêzienie. Pomimo dozoru policyjnego w
kwietniu tego roku, wspólnie z Janem Ludwikiem Popławskim, na
specjalnie zwołanym posiedzeniu w Warszawie doprowadził do
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
przekształcenia Ligi Polskiej, której zarzucał brak działañ na
rzecz odbudowania pañstwa polskiego, w now± organizacjê - Ligê
Narodow±. Przez nastêpnych siedem miesiêcy stał na czele jej
Komitetu Centralnego.
W napisanej w tym czasie broszurze "Nasz patriotyzm" przedstawił
program nowej organizacji, w którym akcentował nadrzêdno¶æ
interesu narodowego wobec podziałów klasowych i dzielnicowych. W
listopadzie 1893 r. ogłoszono wyrok w jego sprawie. Po zaliczeniu
mu pobytu w Cytadeli w poczet kary, otrzymał piêcioletni zakaz
przebywania na terenie zaboru rosyjskiego, z czego pierwsze trzy
lata spêdziæ miał pod dozorem policji. Miejscem jego pobytu stała
siê Mitawa, poło¿ona na południe od Rygi. Na pocz±tku 1895 r.
nielegalnie przekroczył granicê rosyjsk± i zamieszkał we Lwowie.
Od marca tego roku jego teksty ukazywały siê w "Przegl±dzie
Wszechpolskim".
W lipcu 1895 r. został redaktorem naczelnym tego pisma. Latem 1896
r. na zje¼dzie Ligi Narodowej w Budapeszcie wszedł w skład jej
nowego kierownictwa, obok Jana Ludwika Popławskiego, Zygmunta
Balickiego, Teofila Waligórskiego i Karola Raczkowskiego. W latach
1898-1900 trzykrotnie odwiedził Francjê i Angliê, a tak¿e odbył
podró¿ do Brazylii.
W 1901 r. przeniósł siê do Krakowa, przeprowadzaj±c tam równie¿
"Przegl±d Wszechpolski". W opublikowanych w 1903 r. "My¶lach
nowoczesnego Polaka" przedstawił najwa¿niejsze zało¿enia ideowe
nacjonalizmu polskiego. Pisał w nich m.in.: "Jestem Polakiem [...]
nie dlatego tylko, ¿e mówiê po polsku, ¿e inni mówi±cy tym samym
jêzykiem s± mi duchowo bli¿si i bardziej dla mnie zrozumiali, ¿e
pewne moje osobiste sprawy ł±cz± mnie bli¿ej z nimi ni¿ z obcymi,
ale tak¿e dlatego, ¿e obok sfery ¿ycia osobistego, indywidualnego,
znam zbiorowe ¿ycie narodu, którego jestem cz±stk±, ¿e obok swoich
spraw i interesów osobistych znam sprawy narodowe, interesy Polski
jako cało¶ci, interesy najwy¿sze dla których nale¿y po¶wiêciæ to,
czego dla osobistych spraw po¶wiêcaæ nie wolno. Jestem Polakiem -
to znaczy, ¿e nale¿ê do narodu polskiego na całym jego obszarze i
przez cały czas jego istnienia [...] Wszystko co polskie jest moje:
niczego siê wyrzec nie mogê. Wolno mi byæ dumnym z tego, co w
Polsce jest wielkie, ale muszê przyj±æ i upokorzenie, które spada
na naród za to, co jest w nim marne".
Po wybuchu wojny rosyjsko-japoñskiej podj±ł działania maj±ce
uniemo¿liwiæ realizacjê planów PPS dotycz±cych wywołania w
Królestwie Polskim powstania z pomoc± m.in. naczelnego dowództwa
armii i rz±du japoñskiego. W tym celu w maju 1904 r. przybył do
Tokio (blisko dwa miesi±ce przed reprezentuj±cymi PPS J.
Piłsudskim i T. Filipowiczem) przekazuj±c najwa¿niejszym
osobisto¶ciom politycznym Japonii memoriały, w których przekonywał
o tym, i¿ wspieranie antyrosyjskiego powstania na ziemiach
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
polskich nie przyniesie Japonii ¿adnych korzy¶ci, a bêdzie miało
tragiczne nastêpstwa dla samych Polaków. Wystêpował przeciwko
ruchowi rewolucyjnemu, który uwa¿ał za szkodliwy dla jedno¶ci
narodowej i sprawy polskiej.
Jesieni± 1905 r., po ogłoszeniu konstytucji w Rosji, przeniósł siê
na stałe do Warszawy, gdzie zamieszkał ju¿ pod własnym nazwiskiem.
Przeprowadzka do stolicy oznaczała tak¿e likwidacjê "Przegl±du
Wszechpolskiego". W listopadzie 1905 r. wzi±ł udział w deputacji
przedstawicieli Królestwa Polskiego do rosyjskiego premiera
Sergiusza Wittego, w rozmowie z którym domagał siê m.in.
przywrócenia w Królestwie urzêdu namiestnika, polskiego
s±downictwa i systemu o¶wiatowego obejmuj±cego wszystkie etapy
edukacji, a tak¿e proponował rozwa¿enie zwołania do Warszawy
polskiego sejmu. Od grudnia 1905 r. do lutego 1907 r. kierował
redakcj± "Gazety Polskiej".
W latach 1907-1909 był posłem do II i III Dumy Pañstwowej, pełni±c
funkcjê prezesa Koła Polskiego. W wydanej w 1908 r. ksi±¿ce
"Niemcy, Rosja i kwestia polska" dowodził, i¿ dla narodu polskiego
zdecydowanie wiêksze zagro¿enie stanowi± Niemcy ni¿ Rosja, gdy¿
oprócz potêgi militarnej i wielkiego potencjału, maj± one przewagê
cywilizacyjn±, która w sytuacji opanowania przez nich wszystkich
ziem polskich groziłaby wynarodowieniem Polaków. Po wybuchu I
wojny ¶wiatowej wszedł w skład utworzonego 25 listopada 1914 r. w
Warszawie Komitetu Narodowego Polskiego, który reprezentuj±c
orientacjê prorosyjsk±, skupiał głównie przedstawicieli Narodowej
Demokracji oraz Stronnictwa Polityki Realnej. W czerwcu 1915 r.
wyjechał do Piotrogrodu.
Zajêcie przez Niemców na pocz±tku sierpnia tego roku Warszawy i
wyparcie przez wojska pañstw centralnych Rosjan z Królestwa
Polskiego stworzyło now± sytuacje polityczn±, wobec której
zdecydował siê wyjechaæ na Zachód. Na pocz±tku listopada 1915 r.
opu¶cił Rosjê i udał siê do Londynu, gdzie prowadz±c rozmowy z
wieloma politykami, a tak¿e naukowcami i dziennikarzami,
przekonywał do poparcia odbudowy niepodległego pañstwa polskiego.
Był jednym z sygnatariuszy "Deklaracji lozañskiej", która wyra¿ała
protest przeciwko aktowi 5 listopada 1916 r. wydanemu przez
cesarzy Wilhelma II i Franciszka Józefa I.
15 sierpnia 1917 r. został przewodnicz±cym powstałego w Lozannie
Komitetu Narodowego Polskiego, który tworzyli politycy Narodowej
Demokracji i Stronnictwa Polityki Realnej. 20 wrze¶nia 1917 r. KNP
uznany został przez rz±d francuski za oficjaln± reprezentacjê
Polski. W nastêpnych miesi±cach tê sam± decyzjê podjêły rz±dy
Wielkiej Brytanii, Włoch i USA. 22 czerwca 1918 r. w Szampanii
wrêczył sztandary czterem pułkom powstaj±cej we Francji Armii
Polskiej. W sierpniu 1918 r. wyjechał z Pary¿a do Stanów
Zjednoczonych, gdzie zabiegał o poparcie Polonii amerykañskiej. We
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
wrze¶niu i listopadzie tego roku dwukrotnie spotkał siê z
prezydentem T. W. Wilsonem.
W 1919 r. wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskê na
paryskiej konferencji pokojowej. 28 czerwca 1919 r. wspólnie z nim
podpisał w jej imieniu Traktat Wersalski. 10 wrze¶nia 1919 r.
zło¿ył podpis pod traktatem koalicji z Austri± w Saint-Germain,
który pozostawiał sprawê Galicji wschodniej zawieszon±.
W latach 1919-1922 był posłem na Sejm (wybrano go zaocznie podczas
jego pobytu na konferencji w Pary¿u). W listopadzie 1919 r. ciê¿ko
zachorował na zapalenie płuc i w styczniu 1920 r. za rad± lekarzy
wyjechał na kilka miesiêcy do Algieru. W maju 1920 r. powrócił do
Warszawy. Wszedł w skład powołanej 1 lipca 1920 r. Rady Obrony
Pañstwa. 19 lipca ust±pił z ROP i wyjechał do Poznania, gdzie
zamieszkał. Pod koniec 1921 r. kupił niewielki maj±tek z
pałacykiem w Chludowie pod Poznaniem. Od 27 pa¼dziernika do 14
grudnia 1923 r. pełnił funkcjê ministra spraw zagranicznych w
rz±dzie Wincentego Witosa.
Po przewrocie majowym w grudniu 1926 r. zało¿ył opozycyjny wobec
władz rz±dowych Obóz Wielkiej Polski, organizacjê o charakterze
pozaparlamentarnym i ponadpartyjnym. Jej deklaracja ideowa, której
był autorem, zakładała m.in. solidarno¶æ narodow±, ¶cisły zwi±zek
pañstwa z Ko¶ciołem katolickim oraz potrzebê kształtowania
dyscypliny społecznej i obyczajowej.
W 1928 r. przekształcił Zwi±zek-Ludowo Narodowy w Stronnictwo
Narodowe. Na pocz±tku lat trzydziestych utworzony przez niego OWP
stał siê organizacj± masow± (w 1932 r. liczyła około 120 tys.
członków), stosuj±c± radykalne metody walki politycznej
i prowadz±c± działalno¶æ bojówkarsk±, w głównej mierze
antysemick±. W 1933 r. decyzj± władz pañstwowych OWP został
rozwi±zany w całym kraju. Roman Dmowski zmarł po długiej chorobie
2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łom¿y. Pochowany został w
grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
W pogrzebie uczestniczyæ miało około stu tysiêcy osób. Poza
wymienionymi ju¿ wcze¶niej "My¶lami nowoczesnego Polaka (1903) i
prac± "Niemcy, Rosja i kwestia polska" (1908), do jego
najwa¿niejszych dzieł nale¿± równie¿: "Polityka polska i
odbudowanie pañstwa polskiego" (1925), "Ko¶ciół, naród, pañstwo"
(1927) oraz "¦wiat powojenny i Polska" (1931). Był równie¿ autorem
dwóch powie¶ci opublikowanych pod pseudonimem Kazimierz
Wybranowski: "W połowie drogi" (1931) i "Dziedzictwo" (1931).
Roman Dmowski odznaczony był Wielk± Wstêg± Orderu Polonia
Restituta.
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl jajeczko.pev.pl
Historicus - Twój Portal Historyczny
70 rocznica ¶mierci R. Dmowskiego
Autor: Edward
2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łom¿y zmarł po długiej
chorobie Roman Dmowski - przywódca obozu narodowego, główny ideolog
polskiego nacjonalizmu i współtwórca niepodległej Polski. Postaæ do
dzi¶ wywołuj±ca gor±ce spory i dyskusje. Roman Dmowski urodził
siê 9 sierpnia 1864 r. w Kamionku (obecnie w granicach Warszawy).
Uczêszczał do III Gimnazjum w Warszawie, w którym był współzało¿ycielem
tajnego kółka samokształceniowego. W 1886 r. uzyskał maturê i wst±pił
na Wydział Matematyczno-Fizyczny (sekcja nauk przyrodniczych)
Uniwersytetu Warszawskiego. W 1889 r. został członkiem "Zetu" - Zwi±zku
Młodzie¿y Polskiej oraz Ligi Polskiej.
¬ródło: PAP - Nauka w Polsce
Około 1890 r. rozpocz±ł współpracê z tygodnikiem "Głos". Brał
czynny udział w obchodach 100 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3
Maja, organizuj±c z tej okazji w Warszawie wielk± patriotyczn±
manifestacjê. W maju 1891 r. ukoñczył studia i uzyskał dyplom
"kandydata nauk przyrodniczych", odpowiadaj±cy doktoratowi.
Dziêki zapomodze z Kasy im. Mianowskiego kontynuował studia w
Pary¿u. Do stolicy Francji dotarł jesieni± 1891 r., zatrzymuj±c
siê wcze¶niej m.in. w Szwajcarii, gdzie poznał Zygmunta
Balickiego, którego przekonał do zmian w Lidze Polskiej. 12
sierpnia 1892 r., wracaj±c z Pary¿a, został aresztowany przez
policjê rosyjsk± podczas przekraczania granicy. Oskar¿ono go m.in.
o udział we wspomnianej manifestacji z 1891 r.
Nastêpnych piêæ miesiêcy spêdził w wiêzieniu ¶ledczym w
warszawskiej Cytadeli. 3 stycznia 1893 r. po wpłaceniu kaucji na
kilka miesiêcy opu¶cił wiêzienie. Pomimo dozoru policyjnego w
kwietniu tego roku, wspólnie z Janem Ludwikiem Popławskim, na
specjalnie zwołanym posiedzeniu w Warszawie doprowadził do
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
przekształcenia Ligi Polskiej, której zarzucał brak działañ na
rzecz odbudowania pañstwa polskiego, w now± organizacjê - Ligê
Narodow±. Przez nastêpnych siedem miesiêcy stał na czele jej
Komitetu Centralnego.
W napisanej w tym czasie broszurze "Nasz patriotyzm" przedstawił
program nowej organizacji, w którym akcentował nadrzêdno¶æ
interesu narodowego wobec podziałów klasowych i dzielnicowych. W
listopadzie 1893 r. ogłoszono wyrok w jego sprawie. Po zaliczeniu
mu pobytu w Cytadeli w poczet kary, otrzymał piêcioletni zakaz
przebywania na terenie zaboru rosyjskiego, z czego pierwsze trzy
lata spêdziæ miał pod dozorem policji. Miejscem jego pobytu stała
siê Mitawa, poło¿ona na południe od Rygi. Na pocz±tku 1895 r.
nielegalnie przekroczył granicê rosyjsk± i zamieszkał we Lwowie.
Od marca tego roku jego teksty ukazywały siê w "Przegl±dzie
Wszechpolskim".
W lipcu 1895 r. został redaktorem naczelnym tego pisma. Latem 1896
r. na zje¼dzie Ligi Narodowej w Budapeszcie wszedł w skład jej
nowego kierownictwa, obok Jana Ludwika Popławskiego, Zygmunta
Balickiego, Teofila Waligórskiego i Karola Raczkowskiego. W latach
1898-1900 trzykrotnie odwiedził Francjê i Angliê, a tak¿e odbył
podró¿ do Brazylii.
W 1901 r. przeniósł siê do Krakowa, przeprowadzaj±c tam równie¿
"Przegl±d Wszechpolski". W opublikowanych w 1903 r. "My¶lach
nowoczesnego Polaka" przedstawił najwa¿niejsze zało¿enia ideowe
nacjonalizmu polskiego. Pisał w nich m.in.: "Jestem Polakiem [...]
nie dlatego tylko, ¿e mówiê po polsku, ¿e inni mówi±cy tym samym
jêzykiem s± mi duchowo bli¿si i bardziej dla mnie zrozumiali, ¿e
pewne moje osobiste sprawy ł±cz± mnie bli¿ej z nimi ni¿ z obcymi,
ale tak¿e dlatego, ¿e obok sfery ¿ycia osobistego, indywidualnego,
znam zbiorowe ¿ycie narodu, którego jestem cz±stk±, ¿e obok swoich
spraw i interesów osobistych znam sprawy narodowe, interesy Polski
jako cało¶ci, interesy najwy¿sze dla których nale¿y po¶wiêciæ to,
czego dla osobistych spraw po¶wiêcaæ nie wolno. Jestem Polakiem -
to znaczy, ¿e nale¿ê do narodu polskiego na całym jego obszarze i
przez cały czas jego istnienia [...] Wszystko co polskie jest moje:
niczego siê wyrzec nie mogê. Wolno mi byæ dumnym z tego, co w
Polsce jest wielkie, ale muszê przyj±æ i upokorzenie, które spada
na naród za to, co jest w nim marne".
Po wybuchu wojny rosyjsko-japoñskiej podj±ł działania maj±ce
uniemo¿liwiæ realizacjê planów PPS dotycz±cych wywołania w
Królestwie Polskim powstania z pomoc± m.in. naczelnego dowództwa
armii i rz±du japoñskiego. W tym celu w maju 1904 r. przybył do
Tokio (blisko dwa miesi±ce przed reprezentuj±cymi PPS J.
Piłsudskim i T. Filipowiczem) przekazuj±c najwa¿niejszym
osobisto¶ciom politycznym Japonii memoriały, w których przekonywał
o tym, i¿ wspieranie antyrosyjskiego powstania na ziemiach
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
polskich nie przyniesie Japonii ¿adnych korzy¶ci, a bêdzie miało
tragiczne nastêpstwa dla samych Polaków. Wystêpował przeciwko
ruchowi rewolucyjnemu, który uwa¿ał za szkodliwy dla jedno¶ci
narodowej i sprawy polskiej.
Jesieni± 1905 r., po ogłoszeniu konstytucji w Rosji, przeniósł siê
na stałe do Warszawy, gdzie zamieszkał ju¿ pod własnym nazwiskiem.
Przeprowadzka do stolicy oznaczała tak¿e likwidacjê "Przegl±du
Wszechpolskiego". W listopadzie 1905 r. wzi±ł udział w deputacji
przedstawicieli Królestwa Polskiego do rosyjskiego premiera
Sergiusza Wittego, w rozmowie z którym domagał siê m.in.
przywrócenia w Królestwie urzêdu namiestnika, polskiego
s±downictwa i systemu o¶wiatowego obejmuj±cego wszystkie etapy
edukacji, a tak¿e proponował rozwa¿enie zwołania do Warszawy
polskiego sejmu. Od grudnia 1905 r. do lutego 1907 r. kierował
redakcj± "Gazety Polskiej".
W latach 1907-1909 był posłem do II i III Dumy Pañstwowej, pełni±c
funkcjê prezesa Koła Polskiego. W wydanej w 1908 r. ksi±¿ce
"Niemcy, Rosja i kwestia polska" dowodził, i¿ dla narodu polskiego
zdecydowanie wiêksze zagro¿enie stanowi± Niemcy ni¿ Rosja, gdy¿
oprócz potêgi militarnej i wielkiego potencjału, maj± one przewagê
cywilizacyjn±, która w sytuacji opanowania przez nich wszystkich
ziem polskich groziłaby wynarodowieniem Polaków. Po wybuchu I
wojny ¶wiatowej wszedł w skład utworzonego 25 listopada 1914 r. w
Warszawie Komitetu Narodowego Polskiego, który reprezentuj±c
orientacjê prorosyjsk±, skupiał głównie przedstawicieli Narodowej
Demokracji oraz Stronnictwa Polityki Realnej. W czerwcu 1915 r.
wyjechał do Piotrogrodu.
Zajêcie przez Niemców na pocz±tku sierpnia tego roku Warszawy i
wyparcie przez wojska pañstw centralnych Rosjan z Królestwa
Polskiego stworzyło now± sytuacje polityczn±, wobec której
zdecydował siê wyjechaæ na Zachód. Na pocz±tku listopada 1915 r.
opu¶cił Rosjê i udał siê do Londynu, gdzie prowadz±c rozmowy z
wieloma politykami, a tak¿e naukowcami i dziennikarzami,
przekonywał do poparcia odbudowy niepodległego pañstwa polskiego.
Był jednym z sygnatariuszy "Deklaracji lozañskiej", która wyra¿ała
protest przeciwko aktowi 5 listopada 1916 r. wydanemu przez
cesarzy Wilhelma II i Franciszka Józefa I.
15 sierpnia 1917 r. został przewodnicz±cym powstałego w Lozannie
Komitetu Narodowego Polskiego, który tworzyli politycy Narodowej
Demokracji i Stronnictwa Polityki Realnej. 20 wrze¶nia 1917 r. KNP
uznany został przez rz±d francuski za oficjaln± reprezentacjê
Polski. W nastêpnych miesi±cach tê sam± decyzjê podjêły rz±dy
Wielkiej Brytanii, Włoch i USA. 22 czerwca 1918 r. w Szampanii
wrêczył sztandary czterem pułkom powstaj±cej we Francji Armii
Polskiej. W sierpniu 1918 r. wyjechał z Pary¿a do Stanów
Zjednoczonych, gdzie zabiegał o poparcie Polonii amerykañskiej. We
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
Historicus - Twój Portal Historyczny
wrze¶niu i listopadzie tego roku dwukrotnie spotkał siê z
prezydentem T. W. Wilsonem.
W 1919 r. wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskê na
paryskiej konferencji pokojowej. 28 czerwca 1919 r. wspólnie z nim
podpisał w jej imieniu Traktat Wersalski. 10 wrze¶nia 1919 r.
zło¿ył podpis pod traktatem koalicji z Austri± w Saint-Germain,
który pozostawiał sprawê Galicji wschodniej zawieszon±.
W latach 1919-1922 był posłem na Sejm (wybrano go zaocznie podczas
jego pobytu na konferencji w Pary¿u). W listopadzie 1919 r. ciê¿ko
zachorował na zapalenie płuc i w styczniu 1920 r. za rad± lekarzy
wyjechał na kilka miesiêcy do Algieru. W maju 1920 r. powrócił do
Warszawy. Wszedł w skład powołanej 1 lipca 1920 r. Rady Obrony
Pañstwa. 19 lipca ust±pił z ROP i wyjechał do Poznania, gdzie
zamieszkał. Pod koniec 1921 r. kupił niewielki maj±tek z
pałacykiem w Chludowie pod Poznaniem. Od 27 pa¼dziernika do 14
grudnia 1923 r. pełnił funkcjê ministra spraw zagranicznych w
rz±dzie Wincentego Witosa.
Po przewrocie majowym w grudniu 1926 r. zało¿ył opozycyjny wobec
władz rz±dowych Obóz Wielkiej Polski, organizacjê o charakterze
pozaparlamentarnym i ponadpartyjnym. Jej deklaracja ideowa, której
był autorem, zakładała m.in. solidarno¶æ narodow±, ¶cisły zwi±zek
pañstwa z Ko¶ciołem katolickim oraz potrzebê kształtowania
dyscypliny społecznej i obyczajowej.
W 1928 r. przekształcił Zwi±zek-Ludowo Narodowy w Stronnictwo
Narodowe. Na pocz±tku lat trzydziestych utworzony przez niego OWP
stał siê organizacj± masow± (w 1932 r. liczyła około 120 tys.
członków), stosuj±c± radykalne metody walki politycznej
i prowadz±c± działalno¶æ bojówkarsk±, w głównej mierze
antysemick±. W 1933 r. decyzj± władz pañstwowych OWP został
rozwi±zany w całym kraju. Roman Dmowski zmarł po długiej chorobie
2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łom¿y. Pochowany został w
grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
W pogrzebie uczestniczyæ miało około stu tysiêcy osób. Poza
wymienionymi ju¿ wcze¶niej "My¶lami nowoczesnego Polaka (1903) i
prac± "Niemcy, Rosja i kwestia polska" (1908), do jego
najwa¿niejszych dzieł nale¿± równie¿: "Polityka polska i
odbudowanie pañstwa polskiego" (1925), "Ko¶ciół, naród, pañstwo"
(1927) oraz "¦wiat powojenny i Polska" (1931). Był równie¿ autorem
dwóch powie¶ci opublikowanych pod pseudonimem Kazimierz
Wybranowski: "W połowie drogi" (1931) i "Dziedzictwo" (1931).
Roman Dmowski odznaczony był Wielk± Wstêg± Orderu Polonia
Restituta.
http://historicus.pl
Kreator PDF
Utworzono 31 March, 2009, 00:42
[ Pobierz całość w formacie PDF ]